تولید مثل و تولید مثل در انسان

مقدمه :

از ابتدا این موضوع مورد توجه بوده است که در پستانداران ، فنوتیپ‌های جنس ماده، خود به خود توسعه می‏یابد. ظاهرا این امر در غیاب هر نوع هورمون گنادی صورت می گیرد . در زمان بلوغ ترشح هورمون استروییدی تخمدان برای ایجاد صفات ثانویه جنسی ماده ضروری است . علاوه بر این، تولید هورمون‌های گنادی ، الگوی دوره ای ، ترشح گنادو تروپین های هیپوفیزی ماده را تنظیم می کند که برای کنترل سایر پدیده های دوره‏ای ؛ مانند رسیدگی تخم ، تخمک گذاری و سیکل قاعده ای ضروری است.

برداشتن تخمدان سبب آتروفی رحم، کاهش فعالیت جنسی و اعمال تولید مثلی می شود . نقش تخمدانها در کنترل اعمال تولید مثلی توسط Knaure  نشان داده شد . وی دریافت پیوند تخمدان می‌تواند از علائم آتروفی ناشی از برداشتن تخمدان، جلوگیری کند و تزریق عصارةتخمدان ، سبب باقی ماندن کامل اندامهای تولید مثلی می گردد . Allen  و Doisy مشخص کردند که فولیکول گراف ، منبع اصلی ترشح استروژن است. بدنبال آن یک هورمون جنسی زنانه در خون بعضی از حیوانات مشخص گردید و مشاهده شد که غلظت آن در طول سیکل قاعدگی در انسان مؤنث تغییر می کند . کشف مهم حاصله این بود که این ماده ، یعنی استرویید ، در ادرار به مقدار زیادی در طول حاملگی وجود دارد . شیمیست ها موفق به جدا کردن مادّه فعال از ادرار به منظور تعیین ساختمان شیمیایی آن شدند . این هورمون استروییدی، یعنی استرادیول، نقش اساسی در کنترل صفات جنسی ماده بیشتر گونه های مهره داران دارد. همچنین نشان داده شد که جسم زرد تخمدان ، یک هورمون استروییدی دیگر ترشح می کند که برای تولید مثل نرمال در دوران حاملگی ضروری است، این هورمون یعنی پروژسترون ، در سال 1934 جدا گردید و سپس سنتز شد .

اگر چه استروژنها و پروژستین های تخمدان، نقش اساسی در تنظیم اعمال تولید مثلی جنس ماده بازی می کنند ؛ اما امروزه مشخص شده که وجود بسیاری از ترکیبات شیمیایی دیگر مانند هورمونهای عصبی ، رحمی ـ جفتی و یا با منشأ آدرنالی ، نیز در جنس ماده ضروری هستند .

آناتومی تولید مثلی ماده :

سیستم تولید مثلی. زن از یک جفت تخمدان می باشد که علاوه بر تولید گامت ، دارای مجموعه ای از وظایف اندوکرینی نیز است. در این سیستم تخمک پس از آزاد شدن از تخمدان وارد حفره شکمی شده و سپس از آنجا به درون اویداکت هدایت می شود . اگر تخمک مذبور با اسپرم، باعث تشکیل سلول تخم و جایگزینی آن در دیواره رحم می گردد . مراحل بعدی رشد و نمو نیز منجر به فرایندهای آندوکرینی با تغییراتی گسترده می شود ؛ در غیر اینصورت سیستم تولید مثلی همان روند اندوکرینی گذشته را در پیش می گیرد .(شکل 1-3 )